Pawlikowice

PAWLIKOWICE – wieś w woj. łęczyckim skąd wywodzą się Pawlikowscy .
Pawlikowscy – ród szlachecki, którego korzenie sięgają do XIV stulecia.
Legitymowali się herbem Cholewa i Sas.
Kto pierwszy i kiedy otrzymał znaczny obszar nazwany Pawlikowicami, z powodu braku źródeł z XII i
XIII wieku nie wiadomo. Sądząc jednak z jego wielkości, przypuszczać należy, że był to dobrze zasłużony rycerz, któremu powierzono obronę najbliższego grodu i dużej przestrzeni ziemi łęczyckiej. Tak więc cały obszar można było podzielić na dwie nomenklatury (Pawlikowice Wielkie i Pawlikowice Małe). Księgi sądowe ziemi łęczyckiej podają zapiski procesowe, jakie prowadzili mieszkańcy Pawlikowic.
W 1393 roku Andrzej z Pawlikowic toczył spór z plebanem ze Siedlca o część dóbr Karkoski należące do Doroty. Właśnie dzięki procesom, można dowiedzieć się o osobach zamieszkujących dany region.
W 1472 roku Mikołaj i Stanisław wspólnie z matką Heleną sprzedali swoje części Pawlikowic. Przypuszcza się, że po sprzedaży przenieśli się pod Kraków, gdzie kupili wieś i od nich nazwaną Pawlikowice.
Pozostający na ziemi łęczyckiej Jakusz (Jakub) z Liczek, objął w posiadanie część Pawlikowic które zostawił mu jego brat Klemens z Liczek. Na Liczkach dziedziczyli Cholewici, a więc herb CHOLEWA mógł przejść razem z Jakuszem do Pawlikowic.
A. Włodarski pisze o Jakubie z Pawlikowic, jako o protoplascie rodu Pawlikowskich. Żonaty z Przychną, za którą otrzymał 100 grzywien posagu, miał trzech synów; Dobiesława, Mikołaja i Jana, późniejszego plebana w Dąbrowicach i Krośniewicach.
Jakusz z Pawlikowic występuje w księgach sądowych przy różnych transakcjach majątkowych m in. w roku 1403, 1408, 1416, 1428, 1438. Dobiesław odnotowywany jest w księgach sądowych m in. w 1466, 1482 r. Mikołaj z Pawlikowic zwany Czapeczka odnotowywany w 1489, 1491, 1493, miał dwóch synów; Jana i Jakuba. Przy nich pojawia się nazwisko Pawlikowski.

Rodziny o tym nazwisku są dość liczne i rozgałęzione. Znane są liczne gałęzie tego rodu; łęczycka, sieradzka, litewsko-białoruska, przemysko-medycka, sandomierska, krakowska, pomorsko-bydgoska, a także góralska (Biały Dunajec, Małe Ciche).

Na południe od Pabianic jest druga wieś Pawlikowice. Ongiś leżała na obszarze tzw. Opola Chropowskiego, włączonego po reformie administracyjnej za ostatnich Piastów do pow. szadkowskiego, woj. sieradzkiego. Mieszkający tu Pawlilowscy w przeważającej większości używali herbu rodowego SAS. Zubożała z różnych powodów dawna szlachecka rodzina częściowo schłopiała, częściowo przeszła do stanu mieszczańskiego i rozpraszając się w połowie XVIII w po Sieradzkiem podjęła różne zajęcia, m.in. rzemiosło, zachowując jednak świadomość swego pochodzenia i rodową godność.
Akta pruskie w 1806 roku wzmiankują o niemieckich osadnikach Pawlikowic, którzy ofiarowali się przyczynić do budowy kościoła ewangelickiego w Pabianicach .(2)

[1] Aleksander Włodarski „Materiały do historii Rodu Cholewitów-Pawlikowskich” W-wa 1929

(2) Maksymilian Baruch „Pabianice, Rzgów i wsie okoliczne” W-wa 1903. Reprint 2007

Pomiędzy Pawlikowicami, a Ślądkowicami, na skraju lasu znajduje się zapomniany cmentarz z okresu I Wojny Światowej. Są tu mogiły żołnierzy niemieckich i rosyjskich poległych prawdopodobnie podczas bitwy o Łódź w roku 1915.