Chata dziadka Stanisława

W 1932 roku chałupę wybudował Stanisław Pawlikowski.

(informacja o budowie domu (Natalia Kowalczyk, 2007 r) nie jest potwierdzona dokumentami)

Zdjęcie to zostało zrobione w 1974 roku na Lipinie i była to chata Stanisława i Franciszki Pawlikowskich.


W chacie tej urodzili się; Marianna, Jan, Marian, Tadeusz, Edward, Natalia

Chata (regionalnie: chałupa, checza, chyża, izba) – dom wiejski, najczęściej drewniany.

Chaty często składały się z trzech izb: środkowej – sieni i dwóch bocznych – czarnej i białej. Izba czarna była głównym pomieszczeniem, stal w niej piec. Pełniła role kuchni a czasem sypialni. Izba biała była pomieszczeniem bardziej reprezentacyjnym. Służyła tylko celom mieszkaniowym. Obok białej izby budowano często dodatkowe pomieszczenie – komorę, służąca jako magazyn.

Mniej więcej od lat 70. XX w. tradycyjne chałupy są rzadkością w Polsce. Można je spotkać jedynie na Kaszubach, Roztoczu i w Bieszczadach.

Rozwiązania konstrukcyjne

Dach chaty najczęściej pokryty był strzecha lub gontem. Ściany budowano z drewnianych belek ułożonych w konstrukcji wieńcowej lub sumikowo-latkowej.

Początkowo podłoga wiejskiej chaty najczęściej była glinianym klepiskiem lub polepa; dopiero później zaczęto stosować podłogi z drewnianych desek. W późniejszych rozwiązaniach konstrukcyjnych, sufit wykonywano jako polepę, której integralnym składnikiem była wysuszona słoma trzciny.

Kurna chata – (chata dymna) – chata bez komina, bez przewodów dymowych. Palenisko (ognisko) znajdowało się najczęściej w środkowej części chaty a dym uchodził poprzez otwór w centralnym, najwyższym punkcie dachu.

Ciekawą ilustracją do tego tekstu jest krótki film ze skansenu w Sierpcu.

Zobacz jak wyglądały zagrody chłopskie w IXw.